Historia CMD
Pierwsze systemy komputerów PC były wierszami poleceń. Komunikacja z komputerem odbywała się wtedy tylko za pomocą odpowiednich komend. Do wpisywania komend potrzebna była jedynie klawiatura. Myszki komercyjne pojawiły się potem – jako odpowiedź na wizualne nakładki późniejszych systemów operacyjnych. Mimo iż mamy już wiele pięknych wizualnie, prostych w użyciu systemów czasem może się przydać znajomość narzędzia podstawowego, jakim jest CMD. W tym poradniku omówię podstawowe komendy do wiersza poleceń, przyjrzę się ich również ich praktycznemu zastosowaniu.
Wiersz polecenia (CMD) – najbardziej podstawowe narzędzie systemu, w odpowiednich rękach stanowi bardzo potężne narzędzie mogące zastąpić inne programy. Każdy system Windows na PC posiada wbudowany wiersz polecenia – to czyni go uniwersalnym narzędziem nawet przy obsłudze starszych urządzeń. Wiersz poleceń obsługuje również programy wsadowe – czyli takie, które wykonują kolejno spisane zadania (zawierają one komendy z CMD). Nieraz na pewno wyskakiwało wam czarne okienko w ramach innych programów – wtedy uruchamiany był program wsadowy przez wiersz polecenia.
Polecamy również: komendy Linux Ubuntu, które warto znać.
Włączanie wiersza polecenia CMD
Można go włączyć na wiele sposobów – najbardziej prostym jest wyszukanie go w polu wyszukiwania Windowsa – należy tam wpisać „cmd” lub „wiersz polecenia”, a wyświetli się nam owe narzędzie do uruchomienia.
Kolejnym prostym sposobem jest wciśnięcie kombinacji klawiszy: Windows + R. Następnie w wyświetlającym się polu wpisz „cmd” i kliknij Enter.
Identycznymi sposobami można uruchomić Windows PowerShell – znacznie bardziej rozbudowane narzędzie od CMD, ale również obsługujące te same komendy.
Ogólne komendy (polecenia)
| Komenda: | Opis: | Składnia: | Przykład: |
|---|---|---|---|
| cd | change directory – zmienia katalog lub wyświetla jego nazwę | cd [dysk:][ścieżka] cd [ewentualny powrót do dysku: \] | cd C:\folder\folder\folder cd\ |
| tree | Wizualizuje strukturę folderów w danej lokalizacji | tree [dysk:][ścieżka] | tree tree D:\PrzykładowyFolder |
| dir | Wyświetla zawartość wybranego folderu | dir [dysk:][ścieżka] | dir dir C:\folder |
| color | Zmienia kolor konsoli i jej czcionki. | color [wartość od 0 do 9 i litera od a do f] | color 3f color 3 |
| time | Wyświetla lub zmienia czas systemu. | time [parametr] [godzina:minuta:sekundy] | time /t time 14:55:55 |
| w32tm | Wyświetla lub synchronizuje czas komputera z serwerem lub strefą czasową. | w32tm [parametr] | w32tm /tz w32tm /config /manualpeerlist:”time.nist.gov” /syncfromflags:manual /reliable:yes /update Więcej na ten temat synchronizacji czasu w Windowsie. |
| date | Wyświetla lub zmienia date. | date [parametr] [rok-miesiąc-dzień] | date /t date [2020-10-29] |
| ver | Wyświetla wersję systemu operacyjnego | ver | ver |
| tasklist | Wyświetla listę procesów. | tasklist | tasklist |
| taskkill | Wyłącza wybrany proces proces. | taskkill [nazwa prcesu] | taskkill notepad.exe |
| perfmon | Uruchamia monitor wydajności. | perfmon | perfmon |
| start | włącza wybrany program | start [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] | start C:\Desktop\program.exe |
| cmd | Uruchamia nową konsolę wiersza poleceń. | cmd | cmd |
| hostname | Wyświetla nazwę urządzenia (hosta) który aktualnie korzysta z komputera | hostname | hostname |
| runas | Uruchamia wybrany program w imieniu innego użytkownika komputera. | runas [parametr] [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] | runas /user”uzytkownik” C:\Desktop\program.exe |
| cls | Czyści ekran konsoli. | cls | cls |
| shutdown | Wyłącza komputer. | shutdown | shutdown /s shutdown /a |
Komendy szczególnie przydatne do programów wsadowych
Wszystkie inne komendy również działają.
| Komenda: | Opis: | Składnia: | Przykład: |
|---|---|---|---|
| call | Uruchamia inny wybrany program wsadowy. | call [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] [ewentualne parametry wejściowe dla programu] | call C:\Desktop\program.cmd |
| set | Służy do tworzenia zmiennych. Umożliwia zadanie pytania użytkownikowi. | set [zmienna]=[wartość] set [ewentualny pytajnik: /p] [NazwaZmiennej=Pytanie] | set zmienna=5 set /p zmienna=Podaj wartość |
| echo | Umożliwia tworzenie, edycję i wyświetlanie zmiennych/zapytań o podanie zmiennych. Umożliwia komunikacje użytkownika z programem wsadowym. | echo [podpis][%zmienna%] | set /p wiek=Ile masz lat? echo Masz: %wiek% Lat |
| start | Uruchamia program lub plik w nowym oknie. | start [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] | start C:\Desktop\program.exe |
| title | Zmienia tytuł konsoli. | title [Nazwa] | title Program wsadowy |
| sort | Segreguje dane i wyświetla w wyznaczonej kolejności np. alfabetycznej. | sort [/parametr] [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] | sort C:\Desktop\plik.txt sort /r C:\Desktop\plik.txt |
| find | Szuka ciągu znaków w pliku (program, text, word itp.). | find [„ciąg znaków”] [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] | find „przyklad” C:\Desktop\plik.doc |
| reg | Służy do edycji rejestru systemowego. | reg [parametr] [nazwa wpisu] [parametr] | reg add \\ABC\HKLM\Software\MyCo |
| for | Wykonuje polecenie na wszystkich zmiennych lub plikach w wybranej lokalizacji. | for [%Zmienna lub %%ProgramWsadowy] in (Sprecyzowane pliki, foldery lub zmienne) do [Komenda] | for %A in (*.txt *.doc) do type %A |
| timeout | Program oczekuje/odlicza wyznaczoną ilość czasu (w sekundach). | timeout [czas] [opcjonalny brak opcji wyłączenia odliczania: /nobreak] | timeout 100 /nobreak |
| exit | Wyłącza konsolę lub program wsadowy/wiersz polecenia | exit | exit |
| pause | Umożliwia zastopowanie programu. Następne komendy zaczną być realizowane po wciśnięciu dowolnego klawisza. | pause | Echo %wynik% pause |
Operacje na plikach CMD
| Komenda: | Opis: | Składnia: | Przykład: |
|---|---|---|---|
| attrib | Wyświetla i pozwala na modyfikację atrybutów plików. | attrib [parametr][dysk:][ścieżka][nazwa pliku] | attrib +r S:\Desktop\wsa.cmd |
| comp | Porównuje wybrane pliki ze sobą (zawartość). | comp [dysk:][ścieżka][nazwa pliku][dysk:][ścieżka] [nazwa pliku][/porównywane kryteria np. /d] | comp C:\Desktop\plik1.txt C:\Desktop\plik2.txt |
| compact | Informuje o kompresji plików w wybranej lokalizacji. | compact [parametr][dysk:][ścieżka] | compact C:\Desktop\ |
| copy / xcopy | Służy do kopiowania plików lub zawartości folderów. | copy [parametr][dysk:][ścieżka][nazwa pliku] [dysk:][ścieżka] | copy C:\FolderPoczątkowyLubPlik C:\FolderDocelowy |
| robocopy | Zaawansowane wielowątkowe kopiowanie plików (obecnie najszybszy sposób na przenoszenie wielu plików). | Robocopy <źródłowa_lokalizacja> <docelowa_lokalizacja> [pliki do przesłania] [parametry] | robocopy C:\folder d:\folder_docelowy /E /S /R:1 /W:10 /MT:10 /A-:SH |
| del / erase | Usuwanie jednego lub wielu plików (tylko zawartości katalogów). Dopisanie /q jako parametr uniknie potwierdzania usunięcia plików. | del [parametr] [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] | del /q C:\FolderLubPlik |
| expand | Dekompresuje plik lub wiele plików. | expand [parametr] [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] | expand C:\Desktop\Plik C:\ŚcieżkaDocelowa |
| fc | Służy do porównywania plików. | fc [parametr] [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] | fc C:\folder\plik1 C:\folder\plik2 |
| mkdir / md | Tworzenie nowego katalogu. | md [dysk:][ścieżka] | md C:\NazwaNowegoFolderu |
| move | Przenoszenie plików oraz katalogów lub zmiana nazw. | move [parametr] [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] [dysk:][ścieżka] | move C:\FolderLubPlik C:\FolderDocelowy |
| rename lub ren | Zmiana nazwy pliku lub katalogu. | rename [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] [NowaNazwa] | rename C:\Folder NowaNazwa |
| replace | Podmiana plików o tych samych nazwach. | replace [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] [dysk:][ścieżka] | replace C:\Folder1\*.txt C:\Folder2 |
| rmdir / rd | Usuwanie katalogu. | rd [dysk:][ścieżka] | rd C:\Folder |
| type | Odczytywanie zawartości plików tekstowych. | type [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] | type C:\Folder\plik.txt |
Polecenia Sieciowe CMD
| Komenda: | Opis: | Składnia: | Przykład: |
|---|---|---|---|
| ftp | Przesyłanie plików do wybranego serwera FTP. | ftp [parametr] [dysk:][ścieżka][nazwa pliku] [IP adreshosta] | ftp -s:plik.txt ftp.example.microsoft.com |
| ftype | Wyświetlanie rodzaju sprawdzanego pliku. | ftype [rodzaj pliku[=[określa rodzaj pliku i sposób w jaki zostanie otwarty]]] | ftype txtfile ftype PerlScript=perl.exe |
| getmac | Wyświetlanie adresu MAC komputera. | getmac [parametry] | getmac |
| gpupdate | Aktualizowanie polityk komputera i użytkownika (dla komputerów domenowych). | gpupdate [parametr] | gpupdate /force |
| net user | Zarządzanie kontami użytkowników – zarówno lokalnymi jak i sieciowymi (w domenie). | net user [użytkownik] [parametr] | net user NAZWA /add net user NAZWA /domain |
| net use | Zarządzanie zmapowanymi dyskami sieciowymi. | net use [dysk] [parametr] | net use Z: /delete |
| ipconfig | Wyświetlanie konfiguracji adresu IP. | ipconfig [parametry] | ipconfig /all |
| netsh | Uruchamia narzędzie do konfiguracji i wyświetlania urządzeń sieciowych (narzędzie obsługiwane za pomocą komend). | netsh | netsh |
| netstat | Wyświetlanie i określanie statusu połączeń TCP IP. | netstat [parametr] | netstat |
| nslookup | Wyświetlanie adresu DNS. | nslookup [parametr] | nslookup |
| pathping | Polecenie łączące funkcjonalność poleceń path oraz ping. Określa stopień utraty pakietów przy użyciu danego routera. | pathping [parametr] [adres IP] | pathping /n AdresIP |
| ping | Polecenie sprawdzające opóźnienia sieciowe. Testuje połączenie internetowe. | ping [parametr] [Adres DNS] | ping -t 8.8.8.8 Więcej na temat testowania połączenia za pomocą polecenia PING. |
| route | Wyświetlanie i modyfikacja wpisów w lokalnej tabeli routingu. | route [parametry] | route print |
| systeminfo | Wyświetlanie konfiguracji systemu. | systeminfo [parametr] | systeminfo |
| telnet | Uruchamianie programu telnet służącego do zarządzania komputerami na których jest uruchomiony serwer telnet. | telnet | telnet |
| tftp | Przesyłanie plików na serwer TFTP. Narzędzie wymaga wcześniejszego zainstalowania. | tftp [parametry] [get lub put] [źródło] [ewentualna lokalizacja docelowa] | tftp –i Host1 get plik.img |
| tracert | Śledzenie drogi pakietów przesyłanych z komputera do serwera. | tracert [parametr] [AdresSerwera] | tracert /d microsoft.com |
Zarządzanie dyskiem CMD
Niektóre komendy wymagają uruchomienia wiersza polecenia CMD z uprawnieniami administratora.
| Komenda: | Opis: | Składnia: | Przykład: |
|---|---|---|---|
| chkdsk | Sprawdzanie wybranego dysku i wyświetlenie raportu. | chkdsk [dysk:] [parametr] | chkdsk d: |
| chkntfs | Zaplanowanie sprawdzania dysku podczas uruchamiania komputera. | chkntfs [parametr] [dysk:] | chkntfs /d c: |
| defrag | Defragmentowanie wybranego dysku. | defrag [parametr] [dysk:] | defrag d: |
| diskpart | Uruchamia program do zarządzania dyskami w konsoli. Posiada on oddzielne komendy. | diskpart | diskpart |
| driverquery | Wyświetlanie listy zainstalowanych sterowników. | driverquery [parametr] | driverquery |
| format | Formatowanie dysku. | format [dysk:] [parametr] | format z: /v:NowaNazwa |
| label | Modyfikowanie nazwy dysku | label [dysk:] [NowaEtykieta] | label z: EtykietaDysku |
| mountvol | Tworzy, usuwa lub wyświetla woluminy na dyskach. | mountvol [parametr][drive:][ścieżka] [nazwa woluminu] | mountvol |
| verify | Sprawdzanie poprawności zapisu plików na dysku. | verify [on lub off] | verify on |
| vol | Wyświetlanie nazwy (etykiety) wybranego dysku oraz numeru seryjnego. | vol [dysk:] | vol z: |
Tabele nie zawierają wszystkich istniejących komend CMD a jedynie główne. Oficjalny spis wszystkich komend CMD znajduje się tutaj (jest w języku angielskim). Zawiera wszystkie istotne informacje na temat każdej z komend.
Tabele nie zawierają również wszystkich możliwości składni. Aby zobaczyć wszystkie do danej komendy, należy wpisać w konsoli dane polecenie i dodać parametr „/?” np. start /?, date /?.
Produkcja SmartMob.pl