Zdecydowana większość smartfonów to posiada, nie jest to hardware urządzenia, ale i jego też dotyczy. Może mieć spory wpływ na wydajność urządzenia i ilość miejsca, jakie smartfon posiada już zajęte w momencie wyjęcia z opakowania. Ma wpływ na ogólne działanie urządzenia. Nie jest ona systemem samym w sobie. Może uniemożliwiać dłuższe wsparcie smartfona. Nakładka systemowa – bo o niej mowa, będzie tematem do omówienia na dzisiaj.
Czym jest nakładka systemowa w smartfonach?
Nakładka systemowa (zwana rzadziej nakładką ekranową) – oprogramowanie, w które producent urządzenia zaopatruje swoje urządzenia (smartfony, tablety). Należy pamiętać, że nakładka to nie jest system Android, mimo to może ona nim zarządzać, zmieniać jego działanie. Nakładka jest uzupełnieniem/rozszerzeniem systemu Android (który mógłby działać niezależnie). Może z tego powodu stanowić niekorzystny dodatek w urządzeniu – ale o tym później. Nakładka systemowa może zmieniać wygląd domyślnego interfejsu systemu Android (najczęściej to robi), według designu opracowanego przez producenta.
System Android jest projektem typu opensource, zbudowanym na bazie Linuxa, z tego powodu producenci adaptują go pod siebie, a uzupełniony system Android jest określony jako Android z nakładką systemową.
Nakładki często są określane jako niezależne systemy – nie do końca jest to prawdą, bo większość mają z Androida (edytują to co już w nim jest, dodają mniej nowego), a nawet same informują na bazie jakiej wersji Androida zostały stworzone. Wolę je określać jako uzupełnienie Androida lub adaptacja.
Przykłady nakładek systemowych producentów:
- Samsung – TouchWiz lub One UI
- Xiaomi – Miui
- OnePlus – OxygenOS
- Vivo – OriginOS
- Oppo – Color OS
- Realme – Color OS lub Realme UI
Po co nakładka systemowa w smartfonach ?
Producent implementuje ją w celu edycji wyglądu interfejsu, zmian w działaniu smartfona, zmiany ustawień, aktualizowaniu zdalnie zabezpieczeń, dodania animacji, również dodania wbudowanych aplikacji, których się nie da usunąć – często opłaconych przez samych ich twórców, również w celu ograniczenia możliwości użytkownika smartfona.
Ważnym aspektem nakładki jest wykorzystanie wszystkich komponentów urządzenia w 100%. Jeżeli system Android domyślnie nie obsługuje – dajmy na to podczerwieni, producent może nakładką zapewnić jej pełne wsparcie, dzięki czemu staje się ona funkcjonalna. Doda również od siebie specjalną aplikację umożliwiającą używanie smartfona jak pilota do telewizora. Przy tym należy zaznaczyć, że obecne wersje systemu Android obsługują większość komponentów w smartfonach – nie obsługuje on jedynie domyślnie innowacji, które dany producent dopiero co wprowadza jako pierwszy. Dotyczy to również innowacyjnych zastosowań dobrze znanych już komponentów.
Producenci implementują nakładki również w celu zapewnienia sobie większej kontroli nad urządzeniem (diagnostycznej i nie tylko).
Nakładki systemowe mogą również wprowadzać zmiany w trybach awaryjnych smartfonów, trybach odzyskiwania (recovery mode). Zaczynają wyglądać one inaczej niż w czystym Androidzie i posiadają różne opcje.
Nakładka systemowa a czysty system Android
Nakładka systemowa bywa często mylona z systemem Android, jednak nie jest ona systemem Android. Jest ona uzupełnieniem systemu Android wedle potrzeb producenta urządzenia.
Producenci urządzeń mogliby wypuszczać smartfony z Androidem bez nakładki i wciąż by one działały (nie koniecznie wykorzystując wszystkie swoje funkcje). System Android jest niezależny – dopóki nie pojawi się nakładka. Wtedy działają wspólnie.
O zaletach i wadach czystego Androida wspomnę w dalszej części.
Nakładka systemowa a aktualizacje smartfona
Jeżeli twój smartfon otrzymał aktualizację bardzo późno od daty wypuszczenia kolejnej wersji Androida, to jest to wina nakładki systemowej. Otrzymanie aktualizacji do Androida z nakładką, nie jest zależne od Google – twórców Androida, a od producenta urządzenia – twórcy nakładki systemowej.
Aby smartfon mógł otrzymać aktualizację, musi zostać dla niego przygotowana indywidualna aktualizacja, stworzona z myślą o jego komponentach i nakładce. To powoduje, że smartfony z nakładką otrzymują wszelkie aktualizacje bardzo późno.
Szkodliwe aktualizacje
Zdarzały się przypadki, np. Samsung Galaxy S4 i jego ostatnia aktualizacja sprawiająca, że najnowsze oprogramowanie, jakie producent stworzył dla urządzenia, kompletnie uniemożliwiało korzystanie ze smartfona (smartfon się zacinał na kilka minut co polecenie).
Powody takiego stanu rzeczy są wszelakie – czy to poprzez błędy w nakładce, czy może poprzez celowe zamiary i nieczystą chęć zestarzenia urządzenia oprogramowaniem?
Jednak zawsze te wadliwe aktualizacje są winą producenta. Nie wynikają z winy twórców Androida, gdyż oni wypuszczają zawsze testowane oprogramowanie. To jak owe oprogramowanie zachowa się z nakładką, zależy już jednak od producenta. Producenci, chcąc uniknąć błędów i ujmie na honorze, często testują dłużej oprogramowanie (nie zawsze), co przyczynia się do dłuższego czasu wypuszczenia aktualizacji.
Wsparcie smarfona jest ograniczone
Jednym z powodów, dlaczego większość smartfonów nie otrzyma już aktualizacji Androida w najnowszej wersji, jest właśnie nakładka systemowa smartfona. Producenci w celu aktualizacji Androida muszą również zaktualizować nakładkę systemową i dostosować ją do najnowszej wersji oprogramowania. To wymaga od nich poświęcenia wielu roboczogodzin programistów, a co za tym idzie – wielu kosztów. Z tego też powodu wsparcie smartfonów jest mocno ograniczone – producenci dzisiaj starają się jedynie aktualizować w nich zabezpieczenia, a nie sam system Android.
Flagowe modele otrzymują aktualizacje często tylko do dwóch lat od premier. Obecnie jednak obserwujemy tendencję producentów do zaprzestania wspierania tańszych modeli dużo szybciej niż 2 lata, ograniczając się jedynie do aktualizacji zabezpieczeń w nakładce.
Co ciekawe stare smartfony Google miały posiadać wsparcie bez ograniczeń czasowych (aż do momentu kiedy hardware pozwoli). W czasach kiedy Google wypuszczało na rynek urządzenia o nazwie Nexus, obiecywało wtedy zapewnienie im zawsze aktualnej (teoretycznie) wersji systemu Android. Rzeczywistość z naturalnych względów szybko to zweryfikowała, a urządzenia wsparcie utraciły. Niemniej jednak Google jest ewenementem jeżeli chodzi o długość wsparcia niektórych urządzeń – Mój Chromebook z 2015, który oprócz Chrome OS ma również na pokładzie system Android, posiada wsparcie aż do 2022 roku – to daje rekordowe 7 lat wsparcia. Pixele od Google mają wsparcie przez standardowe 2 lata (wsparcie zabezpieczeń przez 3).
Aktualizacje zabezpieczeń, zależące w dużym stopniu od nakładki mogą być wypuszczane wiele lat po premierze, np. Samsung Galaxy S7 otrzymał niedawno ich aktualizację, mimo że posiada starą wersję systemu Android i sam jest dosyć starym urządzeniem.
Nakładka systemowa a wydajność smartfona
O tym, że nakładka może wpływać na wydajność smartfona wiadomo nie od dzisiaj. Początkowo było to zjawisko nader widoczne. Pierwsze smartfony, które nie posiadały mocnych procesorów, często zacinały się niemiłosiernie, przy każdej animacji, którą niosła ze sobą nakładka systemowa. Obecnie to zjawisko nie jest już widoczne, gdyż procesory nabrały mocy obliczeniowej, nieporównywalnie większej do starych jednostek. Nadal jednak nakładka może być słabo zoptymalizowana – pamiętajmy, że mamy do czynienia z oprogramowaniem, które „nachodzi” na przygotowanego wcześniej, czystego Androida. Błędy mogą się zdarzać i się zdarzają – dobrze jeżeli producent je wychwyci.
Nakładka systemowa smartfona Realme 6S uniemożliwiała działanie jego ekranu z częstotliwością odświeżania 90Hz, dopiero aktualizacja nakładki Realme UI to zmieniła. Była to sytuacja o tyle ciekawa, że mieliśmy komponent, który nie działał na 100% możliwości, mimo że ustawialiśmy 90Hz – wszystko przez nakładkę. Po aktualizacji smartfon stał się bardziej wydajny i pozbył się błędów.
Nakładka systemowa a gwarancja urządzenia
Deinstalacja nakładki – jeżeli smartfon takową posiada – równa się utrata gwarancji (zależy od producenta). Producenci chcą – często słusznie, aby ich smartfony działały z dedykowanym oprogramowaniem, czyli systemem Android z zaimplementowaną nakładką pod konkretny model.
Przeinstalowanie oprogramowania, to przeinstalowanie systemu Android. Większość smartfonów od przez działania utraci gwarancję. Jeżeli smartfon już jest po okresie wsparcia, można spróbować uaktualnić system Android na własną rękę.
Czysty Android jest lepszy?
Niewątpliwie czysty system Android ma sporo zalet. Jest on doskonale zoptymalizowany, najczęściej brak mu jakichkolwiek usterek. Aktualizacje taki system może teoretycznie przyjmować ot, tak. System jest niewątpliwie lżejszy – nie ciąży mu spora ilość miejsca w pamięci zajmowana przez nakładkę, czy też aplikacje bez możliwości deinstalacji. Nie wyświetla się logo operatora przy włączaniu smartfona, czyli jest wolny od jakichkolwiek reklam.
Jednak czysty Android nie musi być kompatybilny z każdą częścią smartfona. Przykładowo, Samsung Galaxy S7 Edge posiada krawędzie ekranu świecące jak diody, tylko gdy zostanie położony na ekranie i otrzyma powiadomienia. To byłoby niemożliwe z czystym Androidem, który nie będzie napisany pod każde urządzenie i jego rzadkie funkcje. Zmierzam do tego, że nie musi, a nawet nie może on obsłużyć wszystkiego, co stanowi nowość w smartfonach, a co wprowadza nie Google, a inny producent urządzenia.
Smartfony Samsunga posiadają również opcje wyłączenia szybkiego ładowania (żeby chronić baterię przed szkodliwym nagrzewaniem) – tylko dzięki nakładce od Samsunga. Smartfony innych producentów nie muszą posiadać tej opcji. Czyli nakładka systemowa, w przeciwieństwie do czystego Androida może dawać większe możliwości konfiguracji urządzenia.
Zalety czystego Androida:
- Wydajność
- Brak reklam i aplikacji-reklam
- Mniejsza ilość zajętego miejsca w pamięci smartfona
- Wolny od błędów (zdarzają się wyjątki)
- Czysty interfejs
- Możliwe dłuższe wsparcie urządzenia poprzez łatwiejszą implementację aktualizacji
Neutralne:
- Nakładka systemowa może nieść ze sobą dodatkowe zabezpieczenia – nieobecne w czystym Androidzie, ale i ewentualne dodatkowe luki w zabezpieczeniach.
Wady:
- Brak wsparcia dla każdego innowacyjnego komponentu w smartfonie.
- Brak dodatkowych opcji konfiguracji urządzenia, czasami bardzo przydatnych.
Android One a nakładka systemowa
Smartfony z Android One nie muszą posiadać w pełni czystego systemu. Często jest to system Android o niezmienionym wyglądzie i interfejsie, ale rozszerzony o dodatkowe funkcje wprowadzone przez producenta urządzenia. Niemniej jednak wszystkie smartfony z rodziny Android One są nieporównywalnie „czystsze” niż smartfony z pełnoprawnymi nakładkami.
Produkcja SmartMob.pl
-Tomasz